Weeffout in Wet bescherming klokkenluiders

Op 18 februari 2023 is het grootste deel van de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk) in werking getreden. Deze wet scherpt bestaande wetgeving rondom klokkenluiders aan. In ons kennisportaal hierover kun je nalezen wat je moet regelen volgens de Wet bescherming klokkenluiders. Ook vind je daar een model van de verplichte interne meldprocedure. Alle financiële advieskantoren met personeel vallen onder de Wbk en moeten zo’n meldprocedure opstellen.  

In maart 2023 hebben we een webinar gegeven over deze nieuwe wet. Tijdens dat webinar kwam ook aan de orde dat de eisen die de wet stelt aan bedrijven tot 50 werknemers, zwaarder zijn dan de eisen aan bedrijven van 50 tot 250 werknemers. Dit geldt specifiek bij de inrichting van meldkanalen en het doen van onderzoek. 

Bedrijven die onder de wet vallen, moeten voor de een interne klokkenluidersmelding namelijk meldingskanalen opzetten. Deze meldkanalen kunnen intern worden opgezet, bijvoorbeeld bij een afdeling binnen een bedrijf, mits er voldoende garanties zijn op vertrouwelijke behandeling van de melding en de melder. Maar bedrijven kunnen ook gebruik maken van een extern meldkanaal voor interne meldingen. Denk bijvoorbeeld aan een extern bedrijf dat gespecialiseerd is in het ontvangen en begeleiden van klokkenluidersmeldingen. Daarnaast moeten bedrijven ook zorgen dat meldingen worden onderzocht en opgevolgd door een onafhankelijke persoon of afdeling. Ook dit kan intern (bijvoorbeeld bij een Compliance-afdeling) of bij een onafhankelijke externe partij worden belegd. 

Bedrijven met 50 tot 249 werknemers kunnen deze meldkanalen voor het ontvangen van meldingen en de middelen waarmee onderzoek wordt verricht, delen. Deze bedrijven zouden dus bijvoorbeeld op brancheniveau extern meldkanalen en een onafhankelijk onderzoeker kunnen inkopen. Deze mogelijkheid van delen van meldkanalen of onderzoeksmiddelen geldt echter niet voor bedrijven met minder dan 50 werknemers, en dat is uiteraard vreemd. Daarom hebben we dit probleem al in het wetgevingstraject aangekaart bij verschillende leden van de Tweede Kamer. Daar is echter niets uitgekomen, ongetwijfeld ook omdat er veel haast achter het wetgevingstraject zat om een boete vanuit de EU te voorkomen. 

Inmiddels heeft de Eerste Kamer wél aanvullende vragen gesteld over de (reeds aangenomen en ingegane) wet aan het ministerie van Binnenlandse Zaken. De Eerste Kamer heeft daarbij ons punt over de zwaardere belasting van bedrijven van minder dan 50 werknemers ook meegenomen. Wij zijn uiteraard heel benieuwd naar de reactie van de minister op deze vragen. 

Overigens is deze fout in de Nederlandse Wet Bescherming klokkenluiders terug te leiden op de Europese richtlijn die daaraan ten grondslag ligt. Adfiz heeft via Bipar, de Europese koepelorganisatie van financieel adviseurs, nagevraagd hoe andere lidstaten met de grens van 50 werknemers omgaan. Dit geeft een wisselend beeld: sommige landen stellen bedrijven met minder dan 50 werknemers gelijk aan bedrijven van 50 tot 250 werknemers op het gebied van delen van middelen. Andere lidstaten hebben de wetgeving – net als Nederland – inclusief weeffout geïmplementeerd. 

Bipar heeft de weeffout in de Europese verordening onder de aandacht gebracht van de wetgevers van de Europese Unie. 

Uiteraard houden we je op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen.