Voortgangsbrief sociaal-medisch beoordelen gepubliceerd
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) rapporteert periodiek over de stand van zaken met betrekking tot sociaal-medisch beoordelen. In deze voortgangsbrief wordt ondermeer beschreven wat de stand van zaken is met betrekking tot de WIA-beoordelingen.
Het UWV, de uitvoeringsinstelling die belast is met de WIA-claimbeooordeling, kampt met forse achterstanden. De minister van SZW begint haar brief positief: “In 2023 heeft UWV zo’n 14.000 (ruim 20%) meer WIA-claimbeoordelingen kunnen doen dan in 2022. Dat vind ik goed nieuws, want hierdoor hebben veel mensen sneller duidelijkheid gekregen over hun recht op een WIA-uitkering.”
Om dit te bereiken zijn er verschillende tijdelijke maatregelen afgekondigd, ondermeer de 60-plusmaatregel en de maatregel praktisch beoordelen. Praktisch beoordelen moet ingaan per 1 juli 2024, dus uiteraard heeft deze nieuwe tijdelijke maatregel nog geen invloed op de ontwikkeling van de achterstanden claimbeoordelingen. Het overzicht in de brief laat zien dat de achterstanden iets lijken terug te lopen:
Het ministerie constateert echter dat er in de eerste maanden van 2024 geen afname is van het aantal mensen dat langer dan zes maanden wacht op de beoordeling. “Deze stabilisatie is een gevolg van de toename van het aantal WIA-aanvragen. De inzet van UWV is om ervoor te zorgen dat eind 2024 nagenoeg niemand langer dan zes maanden op een beoordeling hoeft te wachten”, aldus het ministerie. Op langere termijn is de inschatting van het ministerie dat het aantal WIA-claimbeoordelingen dat jaarlijks wordt verricht in 2025 zal afnemen:
Het ministerie van SZW schrijft over deze daling: “Ook voor 2025 is de verwachting dat UWV nog steeds een hoger aantal WIA-claimbeoordelingen kan doen, maar minder hoog dan de piek in 2023 en 2024. Dat komt doordat in 2025 het effect van de 60-plusmaatregel wegvalt. Daarnaast wordt in de berekeningen alleen rekening gehouden met overwerkeffecten tot 1 juli 2024, omdat de overwerkafspraken tot die datum gelden.” Dit lijkt te impliceren dat de 60-plusmaatregel per 2025 komt te vervallen, maar de kans bestaat dat de maatregel toch weer zal worden verlengd.
60-plusmaatregel
De vereenvoudigde WIA-beoordeling voor 60-plussers is per 1 oktober 2022 ingesteld. Deze maatregel houdt in dat, als zowel werknemer als werkgever akkoord zijn, bij de beoordeling geen verzekeringsarts wordt ingezet, maar dat er gebruik wordt gemaakt van arbeidsdeskundigen. In 2023 zijn er op deze manier 9.000 WIA-beoordelingen gedaan. De maatregel is per 2024 voor een jaar verlengd.
De maatregel leidt tot ondermijning van het level playingfield in de hybride markt van de WGA. Vanwege een verschil in financieringssysteem tussen private partijen en het publieke bestel, kon het UWV een forse premiedaling per 2024 aankondigen. Bij private verzekeraars ontbreekt dit gunstige effect vooralsnog. Dit is uiteraard erg zorgelijk. “Tot slot blijf ik oog houden voor de effecten van de 60-plusmaatregel op de hybride markt”, schrijft de minister. Op zich is dat positief, maar het houdt de deur ook open voor verlenging van de maatregel. In het najaar zal de politiek moeten besluiten of de buitenwettelijke maatregel weer wordt verlengd. Voor de private partijen zou dat niet positief zijn. Wij blijven hier, samen met het Verbond van Verzekeraars en het Platform Private Uitvoerders Sociale Zekerheid, over in gesprek met het ministerie van SZW en het UWV.
Tijdelijke maatregel Praktisch beoordelen
Bij een beoordeling van een aanvraag voor een WIA-uitkering, voert het UWV bij een werknemer die nog inkomsten heeft zowel een praktische als een theoretische beoordeling uit. Bij de praktische beoordeling wordt gekeken naar wat de werknemer in de praktijk verdient. Bij de theoretische beoordeling wordt een inschatting gemaakt van wat die werknemer in theorie zou kunnen verdienen. De beoordeling die het laagste arbeidsongeschiktheidspercentage oplevert, geldt vervolgens voor het bepalen van de toekenning van een WIA-uitkering.
Voor een periode van 3 jaar, dus van 1 juli 2024 tot 1 juli 2027, wil de minister de theoretische beoordeling laten vervallen. Deze maatregel wordt ‘praktisch beoordelen’ genoemd. De inschatting is dat het UWV op deze manier twee- tot drieduizend extra WIA-beoordelingen kan verrichten en zo de achterstanden beter kan inlopen.
Werken in sociaal-medische centra
Een andere, meer definitieve, maatregel om de beoordelingen soepel te laten verlopen is de vorming van sociaal-medische centra (SMC) binnen het UWV. Zo’n SMC bevat een multidisciplinair team dat de beoordelingen doet binnen een vastgestelde regio. “Het multidisciplinair team bestaat uit verschillende professionals, waaronder arbeidsdeskundigen, sociaal-medisch verpleegkundigen, re-integratie- en procesbegeleiders, verzekeringsartsen en medisch secretaresses. In een SMC zijn de manager uitvoering en de regievoerder (een verzekeringsarts) gezamenlijk resultaatverantwoordelijk en geven ze samen sturing aan een SMC. (…) Het team biedt hierbij zoveel mogelijk maatwerk en de cliënt heeft tijdens het hele traject zoveel mogelijk een vast aanspreekpunt.” Het ministerie verwacht dat deze manier van werken leidt tot verbetering van kwantiteit en kwaliteit van de dienstverlening en daardoor hogere medewerkers- en cliënttevredenheid.