Voortgangsrapportage sociaal medisch beoordelen WIA

Op 28 april heeft minister Van Gennep van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een brief aan de Tweede Kamer gestuurd. In deze brief rapporteert zij wat de stand van zaken is met betrekking tot ondermeer de WIA-beoordelingen.  

Zoals bekend zijn er grote achterstanden bij het UWV in de beoordelingen van WIA-aanvragen. Uit een eerdere rapportage bleek dat slechts ongeveer 30% van de WIA-aanvragen op tijd wordt afgehandeld. Eind augustus 2022 heeft minister Van Gennep een aantal maatregelen aangekondigd om de achterstanden terug te brengen. Wij publiceerden daar een ledenbericht over. 

Werken volgens regiemodel 
Al in april 2021 is vanuit SZW aangegeven dat de werkzaamheden van verzekeringsartsen anders ingericht zouden gaan worden. De focus van verzekeringsartsen is erg gericht op sociaal-medische beoordelingen. Het idee is dat verzekeringsartsen meer een regierol krijgen over een multifunctioneel team in een Sociaal Medisch Centrum, dat verantwoordelijk wordt voor een regionaal afgebakende groep mensen. Met het werken in deze zogenaamde regierol wil men de werkzaamheden van bedrijfsartsen aantrekkelijker maken en de samenwerking binnen het UWV verbeteren, ten gunste van de cliënten.  

In een aantal ‘proeftuinen’ is getest of het regiemodel goed werkt. De ervaringen zijn positief, en besloten is om het regiemodel versneld landelijk in te zetten. Het is de bedoeling dat het UWV per 2025 volledig werkt volgens het regiemodel in Sociaal Medische Centra. 

Optimalisatie WIA-claimproces 
De minister heeft een externe partij gevraagd het WIA-claimproces binnen het UWV door te lichten. Daar zijn 14 aanbevelingen uitgekomen waarmee het UWV de doorlooptijd en de beoordelingstijd van de claimbeoordeling kan verkorten. Dit kan dus leiden tot een forse tijdwinst in het WIA-claimproces. Deze zomer wordt van het UWV een plan van aanpak verwacht hoe de aanbevelingen kunnen worden geëffectueerd in het claimproces. 

Vereenvoudigde WIA-claimbeoordeling voor 60-plussers 
In de brief van augustus 2022 heeft de minister aangekondigd dat voor 60-plussers tijdelijk een vereenvoudigde WIA-beoordeling zou plaatsvinden. Hierbij wordt geen verzekeringsarts ingezet. Voorwaarde is wel dat zowel werknemer als werkgever akkoord zijn met deze vereenvoudigde beoordeling. Deze maatregel zou tot eind 2023 lopen, maar wordt vrijwel zeker verlengd, zo is te lezen in de Voorjaarsnota van het kabinet. 

In de voortgangsrapportage wordt aangegeven dat de maatregel veel draagvlak heeft bij werknemers en werkgevers. Onduidelijk is nog in hoeverre deze maatregel kan bijdragen aan het verminderen van de achterstanden. 

Rondetafelgesprek 
Tijdens het rondetafelgesprek dat de commissie Zorg & Inkomen eind februari met het ministerie van SZW heeft gehad is ook over dit onderwerp gesproken. Gedurende de looptijd van de vereenvoudigde claimbeoordeling worden de kosten van arbeidsongeschiktheid voor deze groep niet aan de werkgevers toegerekend. Deze maatregel kan leiden tot ongelijk speelveld op de markt, omdat particuliere verzekeraars in hun premieberekening de verwachtte instroom van 60-plussers al hebben ingecalculeerd. Het UWV berekent de premie volgens het omslagstelsel, dus door het UWV worden de kosten van die groep niet meegenomen in de berekening van de premie, waardoor de premie van het UWV relatief lager kan uitvallen ten opzichte van privaatrechtelijke verzekeringen. 

Toekennen no-riskpolis 
Werkgevers zijn vaak terughoudend in het aannemen van mensen die deels arbeidsongeschikt zijn. Gevreesd wordt dat deze mensen wellicht sneller en langduriger arbeidsongeschikt kunnen uitvallen. Om de toegang voor mensen die deels arbeidsongeschikt zijn tot de arbeidsmarkt te verbeteren, wordt er looncompensatie bij ziekte geboden aan werkgevers die een deels arbeidsongeschikte werknemer aannemen. Dit wordt de zogenaamde no-riskpolis genoemd. De toekenning van deze no-riskpolis gebeurt automatisch in situaties dat iemand een WIA-beoordeling heeft ondergaan.  

Door de lange wachttijd komt het in praktijk voor dat er onduidelijkheid is of iemand die twee jaar arbeidsongeschikt is maar nog geen WIA-beoordeling heeft ondergaan gebruik kan maken van de no-riskpolis. Minister Van Gennep schrijft dat dit mogelijk is: “UWV kan – op verzoek van de werknemer of zijn belanghebbende ex-werkgever – een no-riskpolis toekennen nadat de wachttijd van 104 weken is doorlopen en vóór de verlate WIA-claimbeoordeling.” Hiermee kan iemand eventueel direct na afloop van 104 weken (deels) arbeidsongeschiktheid bij een andere werkgever aan het werk gaan, waarbij de nieuwe werkgever in voorkomende gevallen gebruik kan maken van de no-claimpolis. 

Verlenging tijdelijke kwijtschelding voorschotten 
Als mensen een voorschot-uitkering ontvangen moeten zij die terugbetalen als blijkt dat er bij de daadwerkelijke beoordeling geen recht op een uitkering of op een lagere uitkering is. Als tijdelijke maatregel geldt dat deze voorschotten niet worden geclaimd bij personen bij wie het voorschot niet of slechts gedeeltelijk verrekend kan worden met een WW- of WIA-uitkering. Deze tijdelijke maatregel wordt, volgens de Voorjaarsnota van het Kabinet, verlengd tot eind 2024. 

De overheid heeft aangegeven dat een achteraf ten onrechte verstrekt voorschot geen gevolgen mag hebben voor de gedifferentieerde premie van middelgrote of grote werkgevers. Het is belangrijk dat je hier alert op bent, om te voorkomen dat de werkgever alsnog opdraait voor zo’n onterecht voorschot.